Transatlantyckie Partnerstwo w Dziedzinie Handlu i Inwestycji: szansa czy zagrożenie?

Abstract

Celem artykułu jest analiza oraz ocena potencjalnych skutków Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji negocjowanego przez Unię Europejską oraz Stany Zjednoczone. Kluczowym problemem podjętym w artykule jest zidentyfikowanie potencjalnych następstw porozumienia. Praca obejmuje też kwestię oddziaływania umowy na jej strony, a także na kraje trzecie. Dlatego też dokonano analizy proponowanych zapisów umowy (jej ostateczna treść pozostaje nieznana), a także powołano się na opinie ekspertów zawarte w literaturze przedmiotu. Pierwszym przedmiotem rozważań autorka uczyniła charakterystykę czynników, które skłoniły obie strony umowy do podjęcia negocjacji w sprawie porozumienia. Następnie, krótko zostały zaprezentowane główne założenia oraz zakres umowy. Dalsza część pracy dotyczyła jej skutków z podziałem na pozytywne i negatywne oraz ze wskazaniem kogo mogą one dotyczyć. Analiza dostępnych opracowań naukowych doprowadziła do stwierdzenia, iż m.in. z powodu innowacyjności TTIP, trudno jednoznacznie przewidzieć zarówno jego skutki jak i ich charakter. Niemniej jednak, można zauważyć, że w przypadku skutków negatywnych ich ocena wynika z obserwacji rzeczywistości (kształt negocjacji) oraz faktów z przeszłości (np. przykłady wykorzystywania systemu rozwiązywania sporów przeciwko państwom). Z kolei pozytywne następstwa trudno jest prognozować z uwagi na fakt, że ich wystąpienie zależy od wielu czynników zewnętrznych, na które strony porozumienia mogą nie mieć wpływu. Na podstawie przeprowadzonej analizy wnioskuje się, że wciąż możliwa jest finalizacja porozumienia tak, aby było ono w przeważającej mierze korzystne dla obu stron. Wymagałoby to jednak otwarcia rozmów dla wszystkich interesariuszy oraz udostępnienia wszelkich ustaleń opinii publicznej. Zweryfikowane powinny zostać także zapisy dotyczące systemu rozwiązywania sporów. Zaś aby sprostać konkurencji ze strony firm amerykańskich, przedsiębiorstwa, szczególnie z biedniejszych krajów UE, powinny skupić się na podnoszeniu swojej konkurencyjności (przy wsparciu ze strony UE).