Schematy myślenia barierą internacjonalizacji przedsiębiorstw: wyniki badań

Abstract

Celem prezentowanego artykułu jest analiza struktur poznawczych – schematów myślenia
– mogących stanowić barierę internacjonalizacji przedsiębiorstw. W prezentowanych badaniach pytanie badawcze odnosiło się do identyfikacji schematów myślenia stanowiących barierę internacjonalizacji. Przyjęta metoda badań, to jakościowe studia przypadku oparte w głównej mierze o pogłębione wywiady z menedżerami/właścicielami przedsiębiorstw, których wypowiedzi zostały następnie poddane szczegółowej analizie. W artykule rozwijana jest teza głosząca, że jedną z barier internacjonalizacji przedsiębiorstw są schematy myślenia osób kierujących organizacjami gospodarczymi. Analiza schematów myślenia jest dokonywana z perspektywy interakcjonizmu symbolicznego, która to koncepcja zakłada uczenie się człowieka poprzez interakcje z innymi na drodze poszukiwania wspólnych znaczeń symboli i metafor. W analizie wyróżniono cztery schematy myślenia: „zakulisowy wymiary gospodarki”, „finansowy wymiar działań gospodarczych”, „biurokratyczno-kompetencyjny wymiar działań gospodarczych”, „prywatny wymiar życia”. Stanowią one bariery w internacjonalizacji przedsiębiorstw i jednocześnie są podstawą racjonalności opartej na postrzeganiu, przez badanych menedżerów, użyteczności podejmowanych działań. Przedstawione wyniki badań stanowią dobry punkt wyjścia do dalszych analiz, które powinny koncentrować się na sposobie postrzegania rzeczywistości gospodarczej przez menedżerów/przedsiębiorców, który to może stanowić barierę w procesie internacjonalizacji przedsiębiorstw.

Keywords

internacjonalizacja przedsiębiorstw, bariery internacjonalizacji, schematy myślenia, psychospołeczne uwarunkowania internacjonalizacji, potencjał do internacjonalizacji

References

1. Aronson, E., Wilson, T., & Akert, R. (2007). Psychologia społeczna. Poznań: Zysk i S-ka.
2. Arteaga-Ortiz, J., & Fernandez-Ortiz, R. (2010). Why Don’t We Use the Same Export Barrier Measurement Scale? An Empirical Analysis in Small and Medium-Sized Enterprises. Journal of Small Business Management, 48(3), 395-420.
3. Becker, G. (1990). Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Cavusgil, S.T., & Nevin, J.R. (1981). Internal determinants of export marketing behaviour: An empirical investigation. Journal of Marketing Research, 18(1), 114-119.
5. Czakon, W. (2011). Zastosowanie studiów przypadku w badaniach nauk o zarządzaniu. W: W. Czakon (red.), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu,
6. (45-63). Warszawa: Wolters Kluwer.
7. Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (2009). Metody badań jakościowych. Tom I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
8. Dzik, B., & Tyszka, T. (2004). Czy zachowania ludzi są racjonalne?. W: Tyszka T. (red.). Psychologia ekonomiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
9. Goffman, E. (2011). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: PWN.
10. Hałas, E. (2005). Jaźń jako interakcja symboliczna a konstrukcjonistyczne koncepcje człowieka późnej nowoczesności. W: E. Hałas & K. Konecki (red.), Konstruowanie jaźni i społeczeństwa, (23-39). Warszawa: Scholar.
11. Kahiya, E.T. (2013). Export barriers and path to internationalization: A comparison of conventional enterprises and international new ventures. Journal of International Entrepreneurship, 11(1), 3-29.
12. Katsikeas, C.S., & Morgan, R.E. (1994). Differences in Perceptions of Exporting Problems Based on Firm Size and Export Market Experience. European Journal of Marketing, 28(5), 17-35.
13. Krzemiński, I. (2000). Co się dzieje między ludźmi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe i Literackie OPEN.
14. Leonidou, L.C. (1995). Export barriers: non-exporters’ perceptions. International Marketing Review, 12(1), 4-25.
15. Leonidou, L.C. (2004). An analysis of the barriers hindering small business export development. Journal of Small Business Management, 42(3), 279-302.
16. March, M., & Simon, H. (1964). Teoria organizacji. Warszawa: PWE.
17. Moini, A.H. (1995). An Enquiry into Successful Exporting: An Empirical Investigation Using a Three-Stage Model. Journal of Small Business Management, 33(3), 9-25.
18. Morgan, R.E. (1997). Export stimuli and export barriers: Evidence from empirical research studies. European Business Review, 97(2), 68-79.
19. Ramsey, J.R., Barakat, L.L., Mitchell, M.C., Ganey, T., & Voloshin, O. (2016). The effects of past satisfaction and commitment on the future intention to internationalize. International Journal of Emerging Markets, 11(2), 256-272.
20. Schroath, F.W., & Korth, C.M. (1989). Managerial Barriers to the Internationalization of U.S. Property and Liability Insurers: Theory and Perspectives. Journal of Risk and Insurance, 56(4), 630-648.
21. Sojak, R., & Wicenty, D. (2005). Zagubiona rzeczywistość. Warszawa: Oficyna Naukowa.
22. Suarez-Ortega, S.M., & Alamo-Vera, F.R. (2005). SMES’ internationalization: firms and managerial factors. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 11(4), 258-279.
23. Tesfom, G., & Lutz, C. (2006). A classification of export marketing problems of small and medium sized manufacturing firms in developing countries. International Journal of Emerging Markets, 1(3), 262-281.
24. Uner, M.M., Kocak, A., Cavusgil, E., & Cavusgil, S.T. (2013). Do barriers to export vary for born globals and across stages of internationalization? An empirical inquiry in the emerging market of Turkey. International Business Review, 22(5), 800-813.
25. Winch, A., & Winch, S. (2010). Negocjacje – jednostka, organizacja, kultura. Warszawa: Difin.
26. Yannopoulos, P., & Kefalaki, M. (2010). Export barriers facing Canadian SMEs: The role of mental models. Journal of Business and Policy Research, 5(2), 54-68.