Problem zbieżności dochodowej państw Unii Europejskiej w świetle klasycznych modeli konwergencji
Abstract
Zbieżność dochodowa choć jest już tematem rozpoznanym w literaturze przedmiotu, nie traci na ważności i aktualności. Ma ona szczególne znaczenie dla państw Unii Europejskiej, które zgodnie z ideą integracji powinny upodobniać się do siebie pod względem dochodowym, poprzez doganianie krajów bogatszych przez kraje będące na niższym poziomie wzrostu gospodarczego. W artykule prezentuje się wynik badań własnych wskazanych procesów. Celem opracowania jest zatem zweryfikowanie zbieżności dochodowej państw Unii Europejskiej (UE28) przy zastosowaniu miar konwergencji klasycznej. W opracowaniu dokonano systematyzacji pojęć związanych z konwergencją i zaprezentowano sposoby jej mierzenia. Następnie przedstawiono ewolucję znaczenia konwergencji w praktyce unijnej. Dokonano przeglądu dotychczasowych badań nad konwergencją w Unii Europejskiej i przedstawiono wyniki badań własnych konwergencji w latach 1995-2016. Metoda badawcza zastosowana w pracy to studia literaturowe oraz ilościowa analiza konwergencji dochodowej z wykorzystaniem algorytmów beta i sigma konwergencji.
Keywords
konwergencja dochodowa, sigma i beta konwergencja, wzrost konwergentny, Unia Europejska
References
- Alexe, I. (2012). How Does Economic Crisis Change the Landscape of Real Convergence for Central and Eastern Europe? Romanian Journal of Fiscal Policy (RJFP), 3(1), 1-8.
- Barro, R.J. (1991). Economic Growth in a Cross Section of Countries. Quarterly Journal of Economics, 106, 407-443.
- Barro, R.J. i Sala – i – Martin, X. (1992). Convergence. The Journal of Political Economy, 100(2), 223-251.
- Barro R.J., Sala – i – Martin X., (2003). Economic Growth. Cambridge – London: The MIT Press.
- Barro, R.J. i Sala-i-Martin, X. (2004). Economic Growth. Cambridge: The MIT Press.
- Ben – David, D. (1993). Equalizing Exchange: Trade Liberalization and Income Convergence. Quarterly Journal of Economics, 108(3), 653-679.
- Boldrin, M. i Canova, F., (2001). Inequality and convergence in Europe’s regions: reconsidering European regional policies. Economic Policy, 16(32), 206-253.
- Boyle, G. i McCarthy T. (1997). A Simple Measure of Beta – Convergence. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 59(2), 257-264.
- Cuestas, J.C., Monfort, M. i Ordonez, J., (2012). Real Convergence in Europe; A cluster analysis (Sheffield Economic Research Paper Series SERP: 2012023). Sheffield: University of Sheffield.
- De la Fuente, A. (1997). The Empirics of Growth and Convergence: A Selective Review. Journal of Economic Dynamics and Control,21(1), 23-73.
- De la Fuente, A. (2003). Convergence Equations and Income Dynamics: The Sources of OECD Convergence 1970-1995. Economica, 70(280), 655-671.
- Di Liberto, A. i Symons, J. (2003). Some Econometric Issues in Convergence Regressions. The Manchester School, 71(3), 293-307.
- Fagerberg, J. i Verspagen, B. (1996). Heading for Divergence? Regional Growth in Europe Reconsidered. Journal of Common Market Studies, 34, 431-448.
- Giannetti, M. (2002). The effects of integration on regional disparities: Convergence, divergence or both? European Economic Review, 46, 539-567.
- Głodowska, A. (2016). Struktura specjalizacji eksportowej a proces konwergencji państw Unii Europejskiej. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 3(81), 79-89.
- Głodowska, A. (2017). Zróżnicowanie społeczno-gospodarcze jako czynnik dezintegracji Unii Europejskiej. Horyzonty Polityki, 8(23), 55-67. doi: 10.17399/HP.2017.082203.
- Islam, N. (1995). Growth Empirics: A Panel Data Approach. Quarterly Journal of Economics, 110(4), 1127-1170.
- Islam, N. (2003). What have we learned from the convergence debate? Journal of Economic Surveys, 17(3), 309-362.
- Jabłoński, Ł. (2012). Kapitał ludzki a konwergencja gospodarcza. Warszawa: C.H.Beck.
- Kaitila, V. (2004). Convergence of Real GDP Per Capita in the EU15. How Do the Accesion Countries Fit In? (ENEPRI Working Paper, 25). Bruksela: European Network of Economic Policy Research Institutes.
- Kaitilia, V. (2014). Transnational Income Convergence and National Income Disparity: Europe, 1960~2012. Journal of Economic Integration, 29(2), 343-371.
- Komisja Europejska. (2007). Rozwijające się regiony – rozwijająca się Europa (Czwarty raport na temat spójności gospodarczej i społecznej). Luksemburg: Urząd Oficjalny Publikacji Wspólnot Europejskich.
- Komisja Europejska. (2010). Inwestowanie w przyszłość Europy (Piąty raport na temat spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej). Bruksela: Komisja Europejska.
- Komisja Europejska. (2014). Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (Szósty raport na temat spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej). Bruksela: Komisja Europejska.
- Kusideł, E. (2013). Konwergencja gospodarcza w Polsce i jej znaczenie w osiąganiu celów polityki spójności. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Magrini, S. (1999). The evolution the income disparities among the regions of the European Union. Regional Science and Urban Economics, 29, 257-281.
- Mankiw, N.G., Romer, D. i Weil, D.N. (1992). A Contribution to the Empirics of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, 107, 407-437.
- Matkowski, Z. i Próchniak, M. (2005). Zbieżność rozwoju gospodarczego w krajach Europy Środkowo – Wschodniej i w stosunku do Unii Europejskiej. Ekonomista, 3, 293-320.
- Matkowski, Z. i Próchniak, M. (2009). Zbieżność rozwoju gospodarczego Polski i innych krajów Europy Środkowo – Wschodniej w stosunku do Unii Europejskiej. Zarządzanie Ryzykiem, 30, 53-97.
- Matkowski, Z. i Próchniak, M. (2014). Realna konwergencja dochodowa w UE -pozycja i szanse Polski. [w]: M. A. Weresa (red.), Polska. Raport o konkurencyjności 2014. Dekada członkostwa Polski w Unii Europejskiej (45-63). Warszawa: Instytut Gospodarki Światowej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
- Matkowski, Z., Próchniak, M. i Rapacki, R. (2013). Nowe i stare kraje Unii Europejskiej: konwergencja czy dywergencja? Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, 91, 63-98.
- Mello, M. i Perrelli, R. (2003). Growth Equations: A Quantile Regression Exploration. Quarterly Review of Economics and Finance, 43(4), 643-667.
- Milanovic, B. (2003). Income Convergence during the Disintegration of the World Economy, 1919-39 (World Bank Policy Research Working Paper, 2941). Waszyngton: World Bank.
- Miao, X. (2013). Atlanta: School of Economics.
- Monastiriotis, V. (2011). Regional Growth Dynamics in Central and Eastern Europe (LSE ‘Europe in Question’ Discussion Paper Series, 33). Londyn: London School of Economics.
- Monfort, P. (2008). Convergence of EU regions. Measures and evolution (Working Papers of European Union Regional Policy, 1). Bruksela: Komisja Europejska.
- Neven, D. i Gouyette, C. (1995). Regional Convergence in the European Community. Journal of Common Market Studies, 33(1), 47-65.
- Nowak, W. (2007). Konwergencja w modelach endogenicznego wzrostu gospodarczego. Wrocław: Kolonia Limited.
- Próchniak, M. (2006). Realna konwergencja typu beta (β) i sigma (σ) w świetle badań empirycznych. Zeszyty Naukowe / Szkoła Główna Handlowa. Kolegium Gospodarki Światowej, 20, 74-91.
- Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Traktat Rzymski. Pobrano 20 lipca, 2017 z: www.europa.eu
- Próchniak, M. i Rapacki, R. (2009). Konwergencja typu beta (β) i sigma (σ) w krajach transformacji w latach 1990-2005. [w:] R. Rapacki (red.), Wzrost gospodarczy w krajach transformacji – konwergencja czy dywergencja? (146-170). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Próchniak, M. i Rapacki, R. (2014). The Impact of EU Membership on Economic Growth and Real Convergence of the Central and Eastern European Countries. Ekonomia Journal, 39, 39-87.
- Siwiński, W. (2005). Międzynarodowe zróżnicowanie rozwoju gospodarczego: fakty i teoria. Ekonomista, 6, 723-747.
- Smolny, W. (2000). Post-War Growth, Productivity Convergence and Reconstruction. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 62 (5), 589-606.
- Stanisic, N. (2012). The effects of the economic crisis on income convergence in the European Union. Acta Oeconomica. Periodical of the Hungarian Academy of Sciences, 62(2), 161-182.
- Varblane, U. i Vahter, P. (2005), An Analysis of the Economic Convergence Process in the Transition Countries. Working Paper Series, 37. Pobrano 24 lipca, 2017 z: ftp://ftp.repec.org/opt/ReDIF/RePEc/mtk/febpdf/febawb37.pdf