Neuronauki a stymulowanie przedsiębiorczości: potencjał ukryty w specjalizacji półkul mózgowych, neuroprzekaźnikach i plastyczności mózgu
Abstract
Przedsiębiorczość może być rozumiana jako sposób zarządzania, specyficzna i wyróżniająca charakterystyka osobowości lub jako funkcja ekonomiczna. Sposób rozumienia przedsiębiorczości determinuje obszar poszukiwania i kształtowania jej źródeł. W artykule uwaga została skupiona na charakterystyce osobowej, będącej wypadkową uwarunkowań genetycznych oraz świadomych i pozaświadomych oddziaływań otoczenia. Analiza wniosków z badań prowadzonych w ostatnim ćwierćwieczu w obszarze neuronauk służy wskazaniu możliwości stymulowania przedsiębiorczości, zgodnie z poznawanymi w coraz szerszym stopniu procesami mózgowymi. Podstawowe charakterystyki przedsiębiorców, jak „pożądanie nowości”, rywalizacja oraz dążenie do synergii działania, są zestawione z korespondującymi z nimi odkryciami neuronauk, dotyczącymi specjalizacji półkul mózgowych, roli i wpływu neuroprzekaźników oraz plastyczności mózgu.
References
Bieńkowska, B. (2013). Analiza programów edukacji przedsiębiorczej skierowanych do dzieci. W: J.E. Wasilczuk (red.), Przedsiębiorczość w ośmiu odsłonach (s. 89-103). Gdańsk: Politechnika Gdańska.
Bławat, F. (2003). Przedsiębiorca w teorii przedsiębiorczości i praktyce małych firm. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe.
Bratnicki, M., Strużyna, J. (2004). Przedsiębiorcza wyobraźnia zespolenia z pracą. W: S. Borkowska (red.), Przyszłość pracy w XXI wieku (s. 179-190). Warszawa: IPiSS/GUS.
Churchland, P.S. (2013). Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków: Copernicus Center Press.
Coyle, D. (2011). Kod talentu. Jak zostać geniuszem. Warszawa: Penelopa.
Davidson, R.J., Begley, S. (2013). Życie emocjonalne mózgu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
De Dreu, C.K. W., Greer, L.L., Handgraaf, M.J.J., Shalvi, S., Van Cleef, G.A., Baas, M., Ten Velden, F.S., Van Dijk, E., Feith, S.W.W. (2010). The Neuropeptide Oxytocin Regulates Parochial Altruism in Intergroup Conflict among Humans. Science, 328(5984), 1408-1411.
Diamond, J. (1996). Trzeci szympans. Warszawa: PIW.
Domes, G., Heinrichs, M., Michel, A., Berger, C., Herpertz, S. C. (2007). Oxytocin Im-proves ‘Mind-Reading’ in Humans. Biological Psychiatry, 61(6), s. 731-733.
Draganski, B., Gaser, C., Busch, V., Schuierer, G., Bogdahn, U., May, A. (2004). Neuro-plasticity: changes in grey matter induced by training. Nature, 427(6972), 311-312.
Drucker, P. (1992). Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady. Warszawa: PWE.
Eagleman, D. (2012). Mózg incognito. Wojna domowa w twojej głowie. Warszawa: Car-ta Blanca/PWN.
Ericsson, K.A., Smith, J. (1991). Toward a general theory of expertise: Prospects and limits. Cambridge: Cambridge University Press.
Eriksson, P.S., Perfilieva, E., Björk-Eriksson, T., Alborn, A.-M., Nordborg, C., Daniel A. Peterson, D.A., Gage, F.H. (1998). Neurogenesis in the adult human hippocam-pus. Nature Medicine, 4, 1313-1317. doi:10.1038/3305.
Fields, R.D. (2008). White Matter Matters. Scientific American, 3(289), 54-61.
Gladwell, M. (2010). Poza schematem. Sekrety ludzi sukcesu. Kraków: Znak.
Goldberg, E. (2014). Jak umysł rośnie w siłę, gdy mózg się starzeje. Warszawa: PWN.
McGowan, P. (1994). Innowacja i przedsiębiorczość wewnętrzna. W: D. Stewart (red.), Praktyka kierowania. Warszawa: PWE.
Griffin, R. W. (2004). Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: PWN.
Gruszecki, T. (1994). Przedsiębiorca w teorii ekonomii. Warszawa: Cedor.
Isabel, G., Pascual, A., Preat, T. (2004). Exclusive consolidated memory phases in droso-philia. Science, 304(5673), 1024-1027.
Jamka, B. (2012). Rozwój przedsiębiorczości poprzez atrybutowe zarządzanie talentami i zarządzanie różnorodnością. Perspektywa modelu biznesowego. W: B. Jamka (red.), Potencjał ludzki w rozwoju przedsiębiorczości indywidualnej i korporacyj-nej (s. 123-150). Warszawa: Difin.
Jamka, B. (2014). Wzrost innowacyjności organizacji poprzez rozwój przedsiębiorczości jako talentu. W: E. Skrzypek (red.), Wpływ wiedzy na sukces organizacji w nowej gospodarce (s. 79-92). Lublin: UMCS.
Jamka, B. (2015). Neuronauki w zarządzaniu ludźmi. Personel i Zarządzanie, 4(301), 24-27.
Kahneman, D. (2012). Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Poznań: Media Rodzina.
Kołodziejska, A. (2012). Można, czy nie można nauczyć przedsiębiorczości w szkole?, Rynek Pracy.org. Statystyki, Analizy, Komentarze. Pozyskano z: http://rynekpracy.org/wiadomosc/764239.html (28.12.2015).
Maguire, E.A., Gadian, D.G., Johnsrude, I.S., Good, C.D., Ashburner, J., Frackowiak, R.S.J., Frith, C.D. (2000). Navigation-related structural change in the hippocampi of taxi drivers. Proceedings of the National Academy of Sciences, 97(8), 1398-4403.
Moir, A., Jessel, D. (1993). Płeć mózgu. Warszawa: PIW.
Nisbett, R.E. (2015). Geografia myślenia. Dlaczego ludzie Wschodu i Zachodu myślą inaczej? Sopot: Smak Słowa.
Pacholski, M., Słaboń, A. (1994). Słownik pojęć socjologicznych dla ekonomistów. Kra-ków: Akademia Ekonomiczna w Krakowie.
Pietraszewski, M. (2002). Szansa dla przedsiębiorczych. Poznań: eMPi2.
Shook, C.L., Priem, R.L. i McGee, J.E. (2003). Venture Creation and the Enterprising Indi-vidual: a Review and Synthesis. Journal of Management, 29(3), 379-399.
Tannenbaum, A.J. (1984). Gifted children: Psychological and educational perspectives. New York: MacMillan.
Turek, D. (2012) Przedsiębiorca a pracownik przedsiębiorczy. Podobieństwa i różnice profili kompetencyjnych i ich implikacje dla procesów zarządzania. Perspektywa charakterystyk podmiotowych. W: B. Jamka (red.), Potencjał ludzki w rozwoju przedsiębiorczości indywidualnej i korporacyjnej (s. 33-57). Warszawa: Difin.
Venkataraman, S. (1997). The Distinctive Domain of Entrepreneurship Research: An Editor’s Perspective. W: J. Katz, R. Brockhaus (eds), Advances in Entrepreneurship, Firm Emergence and Growth (vol. 3, s. 119–1380). Greenwich, CT: JAI Press.
Vetulani, J., Mazurek, M. (2015). Bez ograniczeń. Jak rządzi nami mózg. Warszawa: PWN.
1. The author agrees to publish his article free of charge in the journal "International Entrepreneurship Review" (IER) in the language of the above publication (English). The editorial staff reserves the right to shorten texts and to change titles.
2. The journal allows the authors to keep their copyrights (the copyright) in accordance with the license: Creative Commons CC BY 4.0 from 2023 (since vol. 9, no 1). By the end of 2022 we published under Creative Commons CC BY-ND 4.0.
Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) only the final version of the article, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access). We advise to use any of the following research society portals:
- ResearchGate
- SSRN
- Academia.edu
- Selected Works
- Academic Search