Transatlantyckie Partnerstwo w Dziedzinie Handlu i Inwestycji: szansa czy zagrożenie?

Abstract

Celem artykułu jest analiza oraz ocena potencjalnych skutków Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji negocjowanego przez Unię Europejską oraz Stany Zjednoczone. Kluczowym problemem podjętym w artykule jest zidentyfikowanie potencjalnych następstw porozumienia. Praca obejmuje też kwestię oddziaływania umowy na jej strony, a także na kraje trzecie. Dlatego też dokonano analizy proponowanych zapisów umowy (jej ostateczna treść pozostaje nieznana), a także powołano się na opinie ekspertów zawarte w literaturze przedmiotu. Pierwszym przedmiotem rozważań autorka uczyniła charakterystykę czynników, które skłoniły obie strony umowy do podjęcia negocjacji w sprawie porozumienia. Następnie, krótko zostały zaprezentowane główne założenia oraz zakres umowy. Dalsza część pracy dotyczyła jej skutków z podziałem na pozytywne i negatywne oraz ze wskazaniem kogo mogą one dotyczyć. Analiza dostępnych opracowań naukowych doprowadziła do stwierdzenia, iż m.in. z powodu innowacyjności TTIP, trudno jednoznacznie przewidzieć zarówno jego skutki jak i ich charakter. Niemniej jednak, można zauważyć, że w przypadku skutków negatywnych ich ocena wynika z obserwacji rzeczywistości (kształt negocjacji) oraz faktów z przeszłości (np. przykłady wykorzystywania systemu rozwiązywania sporów przeciwko państwom). Z kolei pozytywne następstwa trudno jest prognozować z uwagi na fakt, że ich wystąpienie zależy od wielu czynników zewnętrznych, na które strony porozumienia mogą nie mieć wpływu. Na podstawie przeprowadzonej analizy wnioskuje się, że wciąż możliwa jest finalizacja porozumienia tak, aby było ono w przeważającej mierze korzystne dla obu stron. Wymagałoby to jednak otwarcia rozmów dla wszystkich interesariuszy oraz udostępnienia wszelkich ustaleń opinii publicznej. Zweryfikowane powinny zostać także zapisy dotyczące systemu rozwiązywania sporów. Zaś aby sprostać konkurencji ze strony firm amerykańskich, przedsiębiorstwa, szczególnie z biedniejszych krajów UE, powinny skupić się na podnoszeniu swojej konkurencyjności (przy wsparciu ze strony UE).

Keywords

stosunki transatlantyckie, porozumienia handlowe, TTIP, strefa wolnego handlu, umowy międzynarodowe

References

1. Bors, M. (2014). Wywłaszczenie pośrednie i postępujące a ochrona inwestora w świetle międzynarodowego prawa inwestycyjnego. Studia Iuridica Lublinensia, 21, 181-203.
2. CEO (2014). Who lobbies most on TTIP?. Corporate Europe Observatory, 8 July 2015, Retrieved from https://corporateeurope.org/international-trade/2014/07/who-lobbies-most-ttip on 1 February 2017.
3. Czermińska, M. (2014). Stosunki handlowe Unii Europejskiej i USA w warunkach współpracy transatlantyckiej. Krakowskie Studia Międzynarodowe, 2, 15-33.
4. Dugiel, W. (2015). Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie handlu i inwestycji – wsparcie czy zagrożenie dla wielostronnych porozumień międzynarodowych. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace,1, 117-150.
5. European Commission (2016). EU negotiating texts in TTIP, 14 July 2016, Retrieved from http://trade.ec.europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=1230#market-access on 16 December 2017.
6. Gadomski, W., Kalinowski, T., Rot, M., & Sadowska-Cieślak, E. (2015). Fakty i mity i TTIP. Negocjacje umowy o wolnym handlu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską (Transatlantyckie Partnerstwo Handlowo-Inwestycyjne). Warszawa: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
7. Holodny, E. (2017). Trump wants to renegotiate NAFTA – here’s what you need to know, Business Insider, 5 February 2017, Retrieved from http://www.businessinsider.com/what-is-nafta-is-it-good-for-america-2017-2?IR=T on 7 February 2017.
8. Kałduński, M.M. (2006). Klauzula największego uprzywilejowania. Toruń: TNOiK.
9. Latoszek, E., & Kłos, A. (2014). Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji jako nowe ramy instytucjonalne współpracy gospodarczej między UE a USA. Studia Europejskie, 3, 51-71.
10. Moore, J., & Cox, J. (2017). Trump calls time on America’s trade deals – what does it all mean?, The Independent, 23 January 2017, Retrieved from http://www.independent.co.uk/news/business/analysis-and-features/trump-calls-time-on-americas-trade-deals-what-does-it-all-mean-a7542266.html on 7 February 2017.
11. Mucha-Leszko, B. (2012). Korzyści międzynarodowej integracji gospodarczej a osiągnięcia I problemy Unii Europejskiej. W: W. Bieńkowski, S.I. Bukowski, G. Olszewska (red.), Przyszłość integracji europejskiej – konkurencyjność i rynki, 15-42. Warszawa: CeDeWu.
12. Raś, L. (2015). Prof. Leokadia Oręziak o TTIP: Umowa pomiędzy UE i USA będzie korzystna tylko dla wielkich korporacji, Gazeta Prawna, 4 lutego 2015. Pozyskano z http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/851265,prof-leokadia-oreziak-umowa-ttip-korzysci-dla-korporacji-isds.html w dniu 16 grudnia 2016.
13. Raś, L. (2015). TTIP: Trzy grzechy główne negocjacji umowy pomiędzy UE a USA, Gazeta Prawna, 29 stycznia 2015. Pozyskano z http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/850375,ttip-grzechy-glowne-negocjacji-umowa-pomiedzy-ue-a-usa.html w dniu 16 grudnia 2016.
14. Skrzypczyńska, J. (2015). Integracja regionalna UE a reguły GATT/WTO. Rocznik Inte-gracji Europejskiej, 9, 471-478.
15. Starzyk, K. (2014). Transatlantyckie partnerstwo handlowe i inwestycyjne (TTIP): założenia i potencjalne korzyści (s.227-235). W: M. Maciejewski, S. Wydymus (red.), Tradycyjne i nowe kierunki rozwoju handlu międzynarodowego. Warszawa: CeDeWu.pl.
16. Wieczorek, J. (2014). Transatlantyckie partnerstwo w dziedzinie handlu i inwestycji- dźwignią wolnego handlu? Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 1, 17-44.